هرچند بزرگداشت روز جانباز و تکریم برخی جانبازان جنگ تحمیلی، کاری زیبا و تحریک‌کننده عواطف انسانی است، به چند دلیل، بیش از این‌که دل‌ها را بنوازد، آنها را می‌لرزاند. پخش خاطرات از چند کانال تلویزیونی به طور فشرده در یک هفته از سال، ممکن است اثر وهله‌ای (آن هم بر عده خاصی که دوران جنگ را درک کرده‌اند)، داشته باشد، ولی به جای گسترش فرهنگ بسیجی بین جوانان، واکنش‌های گوناگونی نسبت به این رزمندگان ایجاد می‌کند. البته اگر نحوه مطرح نمودن جایگاه و فداکاریهای بسیجیان به‌شکل‌های متنوع و در تمامی طول سال انجام شود، قطعاً اثرات عمیق‌تر و بلندمدت‌تری خواهد داشت.
* منزلت فرهنگی؛ منظور فراهم آوردن امکانات علمی برای جبران بخش کوچکی از فداکاریهای این افراد و خانواده‌های آنان است؛ برای مثال، در بیشتر کشورهای اروپایی و آمریکایی، یک روز از سال برای یادبود بازماندگان جنگ تعطیل رسمی است و در این روز از خانواده‌های سربازان تجلیل می‌شود. در آمریکا نیز پس از جنگ جهانی دوّم در بیشتر ایالات، دستیابی به آموزش رایگان و جایگزین برای این افراد عمومیت یافته و تهیه خانه‌های ویلایی در بهترین نقاط شهرها برای آنان امکان‌پذیر شده است، ولی در ایران که امتیاز جزیی مانند سهمیه‌بندی تحصیلی به فرزندان شهدا و رزمندگان داده شده، بعضاً به دلیل اعتراض مخالفان (که آن نیز حاصل درک نکردن منزلت سیاسی این عزیزان است) موجبات منزوی شدن این دانش‌آموزان و دانشجویان را در جامعه فراهم آورده است.
* منزلت اقتصادی؛ منظور ایجاد امکانات نگهداری و پرستاری مداوم همراه با عزّت نسبت به این عزیزان و فراهم کردن زمینه اقتصادی ـ رفاهی برای خانواده‌های آنان است که باید به شکل منظم و سازمان‌یافته و با پیگیری مسئولان در توزیع عادلانه امکانات برای دستیابی افرادی که خود تمایلی برای استفاده از این امکانات ندارند، فراهم شود. در حالیکه شاید این عده، حقیقتاً به حمایت‌هایی از جمله مسکن، بهداشت، تحصیل و غیره نیاز مبرم دارند.
در فرانسه برای بازماندگان جنگ در ترابری عمومی اولویت قایل شده و بهترین مکان در وسایل نقلیه به آنان تخصیص داده می‌شود. در کشورهای دیگر هم امکان استفاده از بهداشت رایگان برای این قشر هست. همان‌گونه که در مستند مدال افتخار دیده می‌شود، پرستاران آماده به خدمت (Online) برای هرگونه سرویس‌دهی در 24 ساعت شبانه‌روز چه در منزل و چه در بیمارستان برای رسیدگی به نیازهای این افراد حضور دارند.
چندین سال پیش که تازه جنگ تحمیلی به پایان رسیده بود، همسر انگلیسی یکی از اساتید دانشگاه در مشهد که پرستاری تحصیلکرده بود قضیه‌ای را تعریف کرد که یاد آن پس از گذشت سال‌ها هنوز دل من را به درد می‌آورد. این خانم یک روز در حین خدمت بیمار جانبازی را که دست نداشت دید که با سختی تلاش می‌کرد دهان خود را به میز کنار تخت برای برداشتن دارو نزدیک کند؛ دارویی که پرستار بی‌توجه و بی‌ملاحظه بخش، دور از دسترس بیمار قرار داده بود. در بسیاری از کشورهای اروپایی از جمله اتریش، پرستاران حتی در منزل خود خط تلفن مستقیم برای رسیدگی فوری به اینگونه اشخاص دارند.
نکته مهم توجه به ماهیت جنگ‌ها و بازماندگان آن است که جایگاه جانبازان، شهدا و آزادگان جنگ تحمیلی ایران با کهنه سربازان (Veterans) کشورهای دیگر به لحاظ منزلت معنوی قابل مقایسه نیست، چرا که جنگ تحمیلی جهاد در راه خدا و برای دفاع از کیان اسلام و کلمه حق در مقابل دنیای کفر بوده است. برای همین، فراهم آوردن شایسته‌ترین جایگاه سیاسی، فرهنگی، اقتصادی برای این بازماندگان به منزله کمترین سپاس جامعه ایران نسبت به این بزرگواران است.
